Ga voor fixatievrij fixatiebeleid

Natuurlijk houdt een fixatiebeleid niet altijd in dat ouderen letterlijk banden om hebben. Overdag voorkomt een voorzettafel misschien dat ze rondlopen tijdens het eten. Of ze zitten in een gekantelde zetel, waar je zelf niet uit geraakt. ’s Nachts slapen ze mogelijk in een trappelzak, zodat ze niet kunnen opstaan en ronddwalen.

De redenen van deze maatregelen zijn op zich niet illegitiem. Misschien hanteert een woonzorgcentrum een fixatiebeleid bij ouderen met dementie die zeer onrustig zijn. Die misschien ’s nachts ronddolen en roepen, op de deuren van andere bewoners kloppen ... en door zo onbelemmerd rond te dwalen kans lopen om te vallen. Daar zijn niet alleen veel woonzorgcentra van overtuigd, maar ook het Expertisecentrum Valpreventie. Een vrijheidsbeperkend fixatiebeleid heeft grote impact bij ouderen met dementie, ook mentaal. Wat ze nodig hebben, in die wereld die ze steeds minder begrijpen, is geen fixatie, maar geborgenheid.

Om te beginnen, moet je als woonzorgcentrum tot een duidelijk fixatiebeleid komen. Iedereen die bij de zorg voor ouderen betrokken is, moet dezelfde taal spreken en dezelfde definities hanteren over wat al dan niet vrijheidsbeperkende maatregelen inhouden. Ook moet iedere zorgverlener begrijpen wat wel en niet kan, en wanneer. Het doel is een fixatiebeleid waar weinig tot geen fixatie bij komt kijken.

Er zijn immers alternatieven genoeg, daar zijn we van overtuigd. Enkele kleine hulpmiddelen kunnen al veel helpen, om ouderen veilig te houden. Denk aan heupbeschermers, die beschermen bij een val. Misschien volstaat een matras naast het bed op de grond, om erg bij een val te voorkomen. Of wat dacht je van een gebreide voeltunnel, die ouderen om de arm kunnen dragen en die hen veel sensorische prikkels geeft, zodat ze hun infuus niet langer uittrekken?

Wanneer mensen ’s nachts onrustig worden, is dé vraag, zoals we eerder al aangaven: waarom doen ze dat? Enerzijds is hun slaapwaakritme verstoord, anderzijds hebben ze een doel. Misschien willen ze iets communiceren of ervaren ze een nood? Hetzelfde geldt bij onrust overdag.

Vallen veiligheid, vrijheid en haalbare zorg te verzoenen voor een fixatiebeleid, waar je ouderen minimaal tot niet bij fixeert? Zeker, met de hulpmiddelen tegen vallen, door te denken vanuit de leefwereld van de ouderen, én door de juiste omgeving te scheppen, waarin ze vrij en veilig kunnen bewegen, terwijl de zorg haalbaar blijft. Technologie maakt dit mee mogelijk, straks alles daarover.